By การตั้งคำถามสำคัญกว่าคำตอบ ?
ในโลกการทำงาน ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดเชิงสร้างสรรค์ และแก้ปัญหาเป็นทักษะที่สร้างความแตกต่างระหว่างคนที่ ‘ทำตามคำสั่ง’ กับคนที่ ‘คิดและนำพาองค์กรไปข้างหน้า’ แต่สิ่งเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นจากพรสวรรค์โดยธรรมชาติ มันเริ่มจากพื้นฐานง่าย ๆ อย่าง ‘การตั้งคำถาม’
สรุป Key takeaways สำหรับคนทำงานจาก Session The Power of Questions: Growing Creative and Critical Thinkers ปั้นลูกให้เก่ง สร้างสรรค์ คิดเป็นด้วยคำถาม โดยคุณธิดา พิทักษ์สินสุข นายกสมาคมอนุบาลศึกษาแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ฯ และผู้เชี่ยวชาญด้านการให้คำปรึกษาครอบครัว ในงาน Alpha Skills Summit 2025
Table of Contents
คำถามที่ดีคือเครื่องมือพัฒนาความคิด
หากมองย้อนกลับไป การตั้งคำถามเป็นรากฐานของการพัฒนาสมองตั้งแต่วัยเด็ก เช่น ในช่วงปฐมวัย (0-9 ขวบ) ซึ่งถือเป็น Golden Time ของการเรียนรู้ ทักษะ EF (Executive Functions) อย่างการไตร่ตรอง การควบคุมตนเอง และการจดจ่อพัฒนาอย่างรวดเร็ว หากเด็กไม่ได้รับโอกาสให้คิดและตั้งคำถามตั้งแต่เล็ก ก็อาจส่งผลต่อศักยภาพในการเรียนรู้และตัดสินใจในอนาคต
ในโลกของการทำงาน หลายคนอาจไม่ได้เติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่กระตุ้นให้ตั้งคำถาม หรือแม้แต่ในองค์กร บางที่อาจไม่เปิดโอกาสให้พนักงานคิดเชิงวิเคราะห์และตั้งคำถามอย่างอิสระ ทำให้เมื่อเผชิญปัญหา คนจำนวนมากมักรอคำตอบแทนที่จะกล้าถามสิ่งที่ยังไม่รู้
“การตั้งคำถามคือการสร้าง ไม่ใช่การซ่อม”
หนึ่งในความกลัวของคนทำงานคือการแสดงความไม่รู้ หรือถามคำถามที่อาจดูเหมือนเป็นพื้นฐาน แต่ในความเป็นจริง คนที่สามารถตั้งคำถามได้ดีมักจะเป็นคนที่เข้าใจปัญหาอย่างลึกซึ้ง เพราะคำถามที่ดีช่วยเปิดมุมมองใหม่ ค้นหาทางเลือก และสร้างสรรค์วิธีแก้ไข
แทนที่จะถาม “ทำไมโปรเจกต์ถึงล้มเหลว?” ซึ่งอาจทำให้ทีมรู้สึกหมดพลัง ลองเปลี่ยนเป็น “เราคิดว่าอะไรที่สามารถทำให้โปรเจกต์ดีขึ้นในครั้งหน้า?”
คำถามที่ดีไม่ใช่แค่ช่วยหาทางออก แต่ยังทำให้คนรู้สึกว่าตัวเองมีพลังในการเปลี่ยนแปลง
วิธีสร้างนิสัยการตั้งคำถาม
ฝึกใช้คำถามปลายเปิด
แทนที่จะถาม “เราต้องทำยังไง?” ให้ลองถาม “มีทางเลือกอะไรที่เป็นไปได้?” หรือเปลี่ยนจาก “จะทำอันนี้ได้ไหม?” เป็น “ถ้าลองทำแบบนี้จะเกิดอะไรขึ้น?”
สร้างวัฒนธรรมการตั้งคำถามในทีม
เปิดโอกาสให้ทีมได้เสนอความคิดเห็นโดยไม่มีการตัดสิน
ใช้คำถามเพื่อกระตุ้นสิ่งใหม่ ๆ หรือนวัตกรรม
เช่น “ถ้าลูกค้าไม่พอใจสินค้าของเรา อะไรคือปัจจัยที่เรายังมองข้าม?”
ฝึกตั้งคำถามเชิงบวกเมื่อเกิดปัญหา
หากทีมเจอปัญหา ให้ถาม “เราจะทำให้สถานการณ์นี้ดีขึ้นได้ยังไง?” แทนที่จะโฟกัสแค่ความผิดพลาดหรือการหาคนผิด
- ใช้คำถามปลายเปิดกับลูกบ่อย ๆ
- สนุกกับนิสัยตั้งคำถามของลูก
- ชวนเล่นสนุกกับเกมตั้งคำถาม
- ชวนลูกตั้งคำถามจากความสงสัย แล้วไปหาคำตอบ
- ฝึกลูกให้ใช้คำถามเชิงบวก เมื่อเผชิญปัญหาหรือความพลาดพลั้ง
เราต้องดูว่าลูกต้องเผชิญกับอะไรข้างหน้า เราต้องมองทั้งใกล้และไกลว่าสิ่งที่เราทำจะส่งผลยังไงในอนาคต แล้วพ่อแม่จะเข้มแข็ง ไม่เป็นพ่อแม่รังแกฉัน
