เคล็ดลับการเอาตัวรอดและเติบโจในสภาพแวดล้อมที่มี ‘Toxic People’

“ความทุกข์เกิดที่ใจ แก้ที่ใจก่อน ถ้าจะไปแก้ที่คนอื่นจะยิ่งทุกข์หนัก”

สรุปเคล็ดลับการเอาตัวรอดและเติบโจในสภาพแวดล้อมที่ ‘คนเป็นพิษ’ โดยพ.ญ.พิยะดา หาชัยภูมิ จิตแพทย์นักแต่งเพลง ที่ปรึกษาด้าน people & mindful leadership, Good Mind Academy by หมอเอิ้น พิยะดา ในงาน CTC2024

❓ คำว่า Toxic people เป็นแบบไหนบ้าง
ในมุมจิตวิทยา มีโรคที่เรียกว่า Personality Disorder เราจะเป็นมาตั้งแต่ไหนแต่ไร ไม่ใช่เป็นจากการทำงาน จะเป็นทุกที่ ทุกเวลา อยู่ที่ไหนกับใครก็เป็นแบบนี้ สิ่งเหล่านี้สร้างความเดือดร้อนให้คนรอบข้าง และเขาไม่ได้รู้ว่ามันสร้างความเดือดร้อน แต่กลับรู้สึกว่าเป็นเพราะคนรอบข้าง กว่าจะเกิดความปลี่ยนแปลงในการเริ่มตระหนักรู้ ใช้เวลา

แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม
1️⃣ Cluster A: มีความคิดที่แปลก เช่น คิดว่าทุกคนไม่หวังดีกับเค้า มีความเชื่อบางอย่าง เค้าจะหมกมุ่นกับสิ่งนั้นมาก ๆ จะมีโลกส่วนตัวสูง ไม่มีสังคมไม่เป็นไร การได้ทำในสิ่งที่เค้าหมกมุ่นคือโอเคแล้ว
2️⃣ Cluster B: เป็นกลุ่มที่เจอบ่อยมาก ดราม่า โดยส่วนใหญ่จะมีปัญหาในเรื่องศีลธรรม ไปทำผิด ทำร้ายคนอื่น โกงคนอื่น มีพฤติกรรมรุนแรง ทำแล้วไม่รู้สึกว่าตัวเองผิด และไม่รู้สึกผิด หิวแสง ต้องการความสนใจแล้วปลอดภัย หรือบางคนอาจคิดว่าตัวเองต้องถูก ปัญหาของกลุ่มนี้คืออารมณ์
3️⃣ Cluster C: ปัญหาคือเรื่องความกลัว กลัวไปหมด คนกลุ่มนี้จะกังวลจนย้ำคิดย้ำทำ พวก perfectionist ผิดไม่ได้ พลาดไม่ได้

👉 Personality Disorder เปรียบเหมือน ‘สันดาน’ แต่ Toxic People เหมือน ‘สันดร’

Toxic People คนที่มี ‘พฤติกรรม’ บางอย่างที่ทำให้คนอื่นรู้สึกไม่สบายใจ เปลี่ยนแปลงได้ง่ายกว่า สาเหตุอาจเกิดจากการเอาตัวรอดของตัวเรา พฤติกรรมหลากหลาย ขึ้นอยู่กับการเอาตัวรอด

“คนที่มีพฤติกรรมที่ไม่น่ารักไม่ได้แปลว่าเค้าเป็นคนที่ไม่น่ารัก” เค้าอาจจะอยู่ในโหมดของความเครียดหรือเผชิญกับอะไรแย่ ๆ มาก็ได้

“เราทุกคนต่างมีความ Toxic ในตัวเอง”

เวลาเรามีพฤติกรรมที่ไม่น่ารักจะส่งผลกับคนตรงข้าม ถึงแม้ว่าไม่พูดออกมา แต่ก็จะรู้ตัวได้จากความสัมพันธ์และการสื่อสารที่เปลียนไป ถ้าเราบอกได้ว่าปัญหาของเราและเค้าคืออะไร ถือว่าโอเค

🟢 นอกจากฝั่งตัวเราและคนรอบข้างแล้ว แล้วองค์กรล่ะ ?
พฤติกรรมที่ไม่น่ารักที่มักเจอในองค์กร
– มาสายเป็นประจำ
– การนินทาว่าร้ายคนอื่น
– ลาป่วยทั้งที่ไม่ป่วย ทำให้คนที่อยู่ต้องทำงานแทน
– การขึ้นเสียงหรือใส่อารมณ์กับคนอื่น
– อยากรู้อยากเห็นเรื่องของคนอื่นไปหมด

🔹 คนชอบบ่นเพราะไม่ได้ดั่งใจ เค้ากำลังผิดหวังอยู่ เผชิญความไม่ได้ดั่งใจอยู่
🔹 คนนินทา เบื้องหลังคือกลัวคนอื่นได้ดีกว่า
🔹 คนชอบควบคุม เค้าทุกข์จากความกลัวที่จะผิดหวัง
🔹 คนที่ชอบเรียกร้องความสนใจ ทุกจ์จากการไม่มีตัวตน
🔹 คนขาดความรับผิดชอบ ทุกข์จากการที่เค้าวิ่งหนี ไม่เชื่อมั่นว่าตัวเองจะรับผิดชอบได้ ลึก ๆ เค้าจะรู้สึกผิด

ทุก ๆ พฤติกรรมมีสาเหตุที่เค้าทำออกมาแบบนี้ แต่บังเอิญว่าสิ่งนี้มีอิทธิพลกับใจเรา เพราะเราไปใส่ใจและเชื่อว่าเค้าเป็นแบบนี้

🟢 ผลกระทบต่องานและองค์กร
สภาพแวดล้อมของการทำงานงานมีผลกับคนทำงานถึง 94% เกิดความแตกแยกได้ง่าย อาจสูญเสียพนักงานดี ๆ ไปเพราะเค้าไม่อยากทนกับอะไรแบบนี้ รวมถึงภาพลักษณ์องค์กรที่เสียไป และยังส่งผลต่อเศรษฐกิจด้วย

คนที่รู้สึกว่าเผชิญกับคน toxic มีความอยากลาออกถึง 50%

แล้วเราจะดูแลรักษาหัวใจของเราได้อย่างไร

🟢 หมอเอิ้นแนะนำ 4R Framework รับมือกับ Toxic People
🔹 Recognize เปิดในใจการรู้เท่าทัน
รู้สถานการณ์
รู้เรา – รับรู้อารมณ์ ความรู้สึกของตัวเอง
รู้เขา – แยกให้ออกระหว่างพฤติกรรมกับตัวตน
รู้ผลกระทบ – ต้องรู้ว่าถ้าเป็นแบบนี้ จะเกิดอะไรขึ้นบ้าง และอย่ามองว่าตัวเองเป็นเหยื่อ
ถ้าเจอหัวหน้าที่ไม่ชัดเจน ไม่ตัดสินใจ เราก็อาจจะต้องคิดไปเองลยว่าจะทำอะไร พี่โอเคมั้ย

🔹 Respond ต้องมีสติ ก่อนที่จะตอบสนอง ต้องเรียนรู้เทคนิคในการสื่อสาร

“ใครเป็นคนเริ่มก่อนไม่สำคัญเท่าใครเป็นคนจบเกม” – จอห์น วู

– บางทีการที่เราเพิกเฉยต่อพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เค้าอาจจะรู้ตัวเอง
– อย่าเสียเวลากับเรื่องไม่สำคัญ เรื่องเล็กให้ช่างมัน เรื่องใหญ่ให้กล้าเผชิญ
– เรียนรู้วิธีลดความขัดแย้ง (มองให้เห็นทุกข์ของอีกฝ่าย, ใช้คำถามอย่างเหมาะสม, ฟังให้ลึกซึ้ง, สื่อสารให้สร้างสรรค์และขอความช่วยเหลือให้เหมาะสม)

🔹 Refocus ต้องมีปัญญาในการเปลี่ยนโฟกัส
– เรียนรู้จากตัวอย่างที่ไม่ดี แล้วคิดว่าดีแล้วที่ทำให้รู้ว่าคนแบบไหนที่เราจะไม่เป็น
– สนใจในสิ่งที่เป็นประโยชน์และควบคุมได้
– อย่าเป็นคนที่มีพฤติกรรมแย่เสียเอง

“อารมณ์และความคิด ระงับได้ด้วยการกระทำ”

🔹 Recharge มีความสามารถในการเติมพลังของตัวเอง
เวลาที่เราเจอสถานการณ์ที่ Toxic เรากำลังจะต้องสูญเสียพลังงานชีวิต ดังนั้น เราต้องกลับมาดูแลตัวเองและพลังงานชีวิตของเรา

กำลังกาย – กินดี ออกกำลังกาย
กำลังความคิด – ให้ความรู้ดี ๆ ความคิด ๆ กับตัวเรา
กำลังใจ – รู้จักขอบคุณตัวเองบ้าง
พลังงานชีวิต – สบาย สงบ

#CTC2024 #Skooldio