เราอยู่ในยุคที่ AI เป็นเหตุผลในการ Lay off พนักงานได้อย่างสมบูรณ์

สรุปวิธีเอาตัวรอดจาก AI ในปี 2024 จาก The Secret Sauce: Executive Espresso EP.489 | บิ๊กเทคปลดคนไม่หยุด เอา AI แทนที่ ดำเนินรายการโดย คุณเคน นครินทร์ 

หลายคนคงเห็นแล้วว่าช่วงนี้บริษัทบิ๊กเทคฯ หลายแห่ง อย่าง SAP, Microsoft, Amazon หรือ Google ได้ปลดพนักงานเป็นหลักพันคนในช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา 

ต้องบอกว่าไม่ใช่ครั้งแรกที่เกิดเหตุการณ์นี้ เพราะเทรนด์ปลดพนักงานนี้มีมาตั้งแต่ 2022 และยาวต่อเนื่องมาจนปี 2024 

ถ้าย้อนไปดูข้อมูลจาก Layoffs.fyi ในปี 2023 คนทำงานสายเทคถูกปลด 262,582 คนจากบริษัทกว่า 1,000 แห่งทั่วโลก เฉพาะในเดือนมกราคมปี 2024 นี้เอง มีบริษัทเทค 85 แห่งปลดพนักงานไปแล้วกว่า 23,670 คน 

ไม่ใช่แค่บริษัทเทคฯ เท่านั้น Industry อื่น ๆ อย่าง Retail ก็เริ่ม Lay off พนักงานแล้วเช่นกัน และดูเหมือนว่าการตัดสินใจครั้งนี้ของบริษัทจะมาถูกทางอีกด้วย

เพราะแม้บริษัทเทคฝั่งสหรัฐจะปลดพนักงานจำนวนมาก แต่หุ้นพวกเขากลับพุ่งสูง ยกตัวอย่าง Microsoft ที่มาร์เก็ตแคปทะลุ 3 ล้านล้านดอลลาร์ไปเรียบร้อย ตามมาด้วยหุ้นของ Meta, Tesla, Google และ Amazon ที่เพิ่มขึ้นอย่างมากเช่นกัน 

เมื่อเกิดเหตุการณ์ดังกล่าว หลาย ๆ สำนักได้วิเคราะห์ถึงสาเหตุที่เกิดการ Lay off อย่างมากในบริษัทเทค ปี 2024 ซึ่งได้ผลสรุปออกเป็น 3 ข้อ 

สาเหตุการเกิด Lay offs 

1. ความผันผวนของเศรษฐกิจ

ในเมื่อยังมีความ “ไม่แน่นอน” ก็ต้องรัดเข็มขัดไว้ก่อน

แม้หลายสำนักคาดการณ์การณ์ว่าเศรษฐกิจจะเริ่มกลับมา แต่ถ้าฟังจากเวที World Economic Forum จะรู้ว่าเศรษฐกิจมันยังไม่แน่นอน ซึ่งอะไรที่ไม่แน่ บริษัทก็ไม่อยากเสี่ยง

ยกตัวอย่างบริษัทที่เคยเป็นจุดเปลี่ยนของโลกอย่าง Zoom หรือ Grab ซึ่งเคยพีคมาก ๆ ในช่วงโควิด จนเกิดการจ้างงานที่เรียกว่า “Overhiring” แต่เมื่อโควิดหมดไป ก็ต้องลดจำนวนพนักงานให้กลับมาสมดุล 

2 การปรับโครงสร้างของบริษัท

ลด ละ เลิก สิ่งที่ไม่ทำกำไร

ที่บิ๊กเทคตัดสินใจ Lay off พนักงานจำนวนมาก เพราะเขาได้เห็นผลสำเร็จที่เกิดขึ้นจากปีที่ผ่านมา – CEO ของบริษัทที่ปรึกษา Publicis 

แม้ว่าการลดคน ไม่ได้การันตีว่าหุ่นจะพุ่งสูง แต่ก็เป็นเทรนด์หรือแนวโน้มที่หลายบริษัทเห็นได้จาก Meta หรือ Salesforces ที่เคยทำมาก่อน ตามมาด้วย Google และ Amazon ที่ปลดพนักงานกว่าร้อยชีวิต หลังจากลงทุนหลายพันล้านดอลลาร์ใน Startup สายปัญญาประดิษญ์อย่าง ANTHROPIC คู่แข่ง OPEN.AI 

3 บริษัทนำ AI มาใช้มากขึ้น

เมื่อต้นทุนจากการลงทุนใน AI มากขึ้น จึงจำเป็นต้องเอาคนที่ Performance ไม่ดีออก

Challenger, Gray & Christmas กล่าวว่าเดือน พ.ค. ปี 2023 มีพนักงานถูกปลดเพราะ AI มากกว่า 3,900 คน ถือเป็นครั้งแรกที่ AI เป็นสาเหตุของการ Lay off พนักงาน เพราะที่ผ่านมายังให้เหตุผลที่ไม่ชัดเจนเช่นนี้

CEO ของ IBM เปิดเผยกับ Bloomberg ว่าภายในอีกกี่ปีข้างหน้า เขาจะลดการจ้างงานในตำแหน่งที่ AI สามารถทำแทนได้ ซึ่งก็สอดคล้องกับ Jason Gerreer Co-Founder Consulting Group ที่ให้สัมภาษณ์กับ CNBC ว่าพนักงานที่ถูก Lay off 28% อยู่ในสาย HR เพราะใช้ AI แทนได้ 

กลายเป็นว่าไม่ใช่ Blue Collar ที่ตกงาน แต่เป็น White Collar หรือ Digital Worker ที่ตกงาน จากตำแหน่งงานที่เคยต้องใช้แรง 5 คน ต่อไปบริษัทจะจ้างเพียง 2 คน

แม้ว่าตอนนี้ไทยจะไม่มีการปลดคนใน Scale ที่ใหญ่แบบนี้ แต่ AI จะเป็นเหตุผลที่ทำให้ Digital Workers ไม่ได้ค่าตัวที่สูงเท่าเดิม เพราะ Low Code, No Code, Graphic Design, Proofreader, Copywriter ถือเป็นสกิลพื้นฐานที่ AI ทำแทนได้หมดแล้ว 

วิธีการเตรียมตัวที่สามารถทำได้เพื่อไม่ถูก Disrupt โดย AI อ้างอิงจากบทความของ Harvard Business Review 

1. พัฒนาทักษะขั้นสูงเพื่อเหนือกว่า AI หรือต้องเปลี่ยนตัวเองเป็นคนตัดสิน AI โดยใช้ Critical Thinking หรือ Technical Skills
2. เป็น Doer ไม่ใช่ Overseer เพราะคนที่ถูก Lay off ง่ายที่สุด คือคนที่เงินเดือนสูงแต่ไม่ได้มีประโยชน์ต่อทีมเท่าที่ควร เช่น หัวหน้างานที่มีส่วนร่วมในความสำเร็จน้อยมีสิทธิ์ถูก Lay off สูง
3. เป็นคนที่ visibility บางทีเราอาจทำงานเยอะ แต่หัวหน้าไม่ได้มองเห็น ต้องทำให้เขารู้สึกว่าคน ๆ นี้สำคัญและจดจำงานที่คุณทำได้
4. performance ที่ดี
5. ประเมินกับตนเองอยู่เสมอ ว่างานที่เราทำ มี AI เข้ามาทำแทนที่ได้หรือไม่

สุดท้ายคุณเคน นครินทร์ได้ฝากข้อคิดกับคนทำงานไว้ว่า “ต้องพิจารณาว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนี้มันจะสร้างผลกระทบต่อคุณอย่างไร และคุณจะปรับตัวอย่างไรเพื่อไม่ให้คนที่ถูก Lay off กลายเป็นคุณเสียเอง”