จ้างทีม Data มาตั้ง “แพง” แต่สร้าง Impact ในธุรกิจไม่ได้เลย

ทำยังไงให้ทีม Data วัดผลด้วย Business Outcome ไม่ใช่ Model Performance

สรุปกลยุทธ์สร้าง Data Ninja ทีม Data ที่สร้าง Impact ได้จริง โดยดร. ต้า วิโรจน์ Managing Director ที่ Skooldio ในงาน Thailand Learning & Development Forum 2024 จัดโดยสมาคมการจัดการงานบุคคลแห่งประเทศไทย (PMAT)

เรารู้ว่า Data สำคัญ หนึ่งในความเสี่ยงคือเราไม่สามารถนำ Data มาสร้างประสิทธิภาพในการทำงานได้ ซึ่งแปลว่าเราอาจจะตามลูกค้าไม่ทัน และถ้ามีคู่แข่งใช้เป็น แต่มีแค่ 23.9% เท่านั้นที่กล้าเรียกตัวเองว่าเป็น Data-driven Organization ปัญหาที่บางองค์กรเจอ คือ จ้างทีม Data มาตั้งแพง แต่สร้าง Impact ให้กับธุรกิจไม่ได้เลย 

แล้วเราจะสร้าง Data Ninja ในองค์กรยังไงได้บ้างให้ทีม Data ทำงานได้ตอบโจทย์ธุรกิจจริง ๆ

Agile Mindset

3 อุปสรรคที่ทำให้องค์กรไม่สามารถส่งมอบคุณค่าได้อย่างรวดเร็วและ Agile ไม่ได้

• Siloed/Bureaucratic มีช่องว่างในการใช้ข้อมูลระหว่างทีม
• Building a wrong thing จ้าง Data Scientist มาแต่สร้างประโยชน์ให้กับธุรกิจไม่ได้เลย
• Aiming for a perfect solution มัวแต่วางแผน หวังว่าทำเสร็จแล้วพร้อมใช้แบบ Perfect เลย แต่วันนั้นไม่มีอยู่จริง!

สิ่งที่ Data Ninja ควรทำคือ

Data is a team sport Data Ninja ต้องทำงานร่วมกับทีมอื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ และทีม Data ต้องรู้ว่าแต่ละทีมต้องการใช้ Data เอาไปทำอะไรบ้าง

Focus on Business Impact มนุษย์ Data อาจไปโฟกัสที่โมเดลล้ำ ๆ แต่ไม่ได้ยกระดับความสามารถในการแข่งขันเท่าไหร่ มนุษย์ Data ที่ดีต้องเดินไปคุยกับคน เข้าใจบริบท ปัญหา โอกาสและวิธีการตัดสินใจ ถ้าเค้าทำได้ โมเดลที่ทำและ Insight ที่หาได้จะได้ตอบโจทย์ธุรกิจ

Always start with business problem ปัญหาที่เราจะแก้สำคัญที่สุด ณ ตอนนั้นหรือเปล่า ? หาให้ได้ว่าปัญหาที่แท้จริงคืออะไร ลองถอยกลับไปว่าปัญหาที่อยากแก้ทำอย่างไรได้บ้าง และเลือกวิธีที่น่าจะ Impact ที่สุด ก่อนที่จะไปทำโมเดลยิ่งใหญ่ ทำก่อนไหนก่อนแล้ว Impact กับธุรกิจมากที่สุด

ถ้าอยาก Agile ทำไปก่อน ไม่ต้องรอให้ Perfect

การทำซ้ำ ๆ และค่อย ๆ ทำให้ดีขึ้น เช่น วันนี้เราไม่รู้ว่า วิเคราะห์ Data ที่เรามีอยู่แล้วจะเวิร์กมั้ย ถ้าเราทำไปก่อน จะได้ lesson learn และรู้วิธีปรับยังไงในรอบต่อไป หลายองค์กรติดกับดัก Data Wheel of Death เริ่มที่ Data ไม่ได้รับการดูแล -> ไม่น่าเชื่อถือ -> คนไม่เชื่อใน Data -> คนเลยไม่ใช้ Data ดังนั้น Data Ninja ควรจะหลุดพ้นจากวงจรนี้ให้ได้

Integral Skillset

มีทักษะใดทักษะหนึ่งในโลก Data มันยังไม่เพียงพอ เราต้องตั้งคำถามดี วิเคราะห์ดี สื่อสารดี “หน้าที่หลักของ Analyst ขององค์กรคือการสร้างแรงบันดาลใจจากข้อมูล” หลายครั้งอาจจะเป็น ผู้จัดสินใจ หรือ Decision Maker เลยก็ได้ หรือถ้าอยากทำอะไรล้ำ ๆ เราก็เอาไปกระตุ้นทีม Data ต่อได้ ถ้าอยากให้องค์กรได้ ROI สูงสุด เราต้องทำให้ได้ Insight สร้างแรงบันดาลใจให้ทีมอื่น ๆ เร็วที่สุด ซึ่งมีขั้นตอนง่าย ๆ 3 ขั้นตอนคือ

Ask good questions ถามคำถามให้ดี มี Critical Thinking เหมือนจะง่าย แต่เรามี อคติ (Bias) ในการตัดสินใจ เราต้องฝึก Design thinking ก็เป็นเรื่องสำคัญ เราต้องคิดในหมวกลูกค้า รู้ปัญหาแล้ว ตั้งคำถามและไปแก้ได้ถูกจุด

Exploratory Data Analysis สำรวจเพื่อหาข้อมูลที่น่าสนใจ Insight = Data บอกเราในสิ่งที่ไม่ตรงกับที่เราคิด ถ้าจะทำกระบวนการนี้ให้ดี

• Data Transformation
• Data Analysis ต้องเอาสถิติเข้ามาด้วย
• Data Visualization ช่วยให้เข้าใจง่ายขึ้น แต่ถ้าทำไม่ดีก็จะทำให้เข้าใจข้อมูลผิด
• คนในองค์กรควรจะต้องมี Literacy พื้นฐาน

อีกสิ่งที่ทำคือ Dashboard ที่ดีต้องช่วยให้คนทำงานง่ายขึ้น หลายครั้ง Dashboard ไม่ได้เป็นแบบนั้น เพราะDashboard ที่ดี ต้องครบ 3 Levels นี้

• What ? – ตอนนี้สถานการณ์เป็นยังไง เป้าหมายของเราคืออะไร
• Why ? – เข้าใจว่าปัจจัยอะไรบ้างที่ส่งผล
• How ? – แล้วเราควรจะทำอะไรต่อไป

Effective Data Storytelling อีกทักษะที่สำคัญ จะเล่าเรื่องยังไงให้มี Impact โดยคนทำงานต้องระวัง “The Curse of Knowledge” เราเป็นคนทำ Data เราอาจจะเห็นสิ่งที่อยากจะนำเสนอ แต่ตอนเราไปพรีเซนต์คนฟังไม่ได้รู้กับเรา ดังนั้นเราต้องอย่าคิดไปเองว่าคนอื่นรู้แล้วเหมือนกัน

• Compelling Narrative มีเรื่องเล่าที่น่าสนใจ
• Effective Slides อ่านแล้วเข้าใจง่าย กราฟชัด
• Structured Storyline จัดกลุ่มข้อมูล เรียงการเล่าเรื่องให้มีโครงสร้างที่ชัดเจน

Business Storytelling จะต้อง Get to the point ไม่ใช่การเล่าเรื่องแบบ Storytelling ปกติที่ต้องเล่าเรื่องให้ตื่นเต้น

Versatile toolset

เครื่องมือมีเยอะมากในตลาด โจทย์ที่สำคัญที่สุดคือ เราอยากให้คนในองค์กรนำข้อมูลไปใช้ได้จริง แต่บางที่คือคนที่จะใช้ได้นั้นต้องเขียนโค้ดเป็น ซึ่งก็เป็นอุปสรรคในการทำ

• เลือกใช้เครื่องมือได้ตาม ความเชี่ยวชาญของเรา และตามความต้องการของ Project
• อะไรที่ง่ายและสะดวก ใช้อันนั้นก่อนเสมอ
• ถ้ามีทักษะพื้นฐานแล้ว พื้นฐานได้ การเปลี่ยนเครื่องมือก็ไม่ใช่เรื่องยาก

L&D Strategy อยากสร้างสกิลเหล่านี้ให้ทีม ทำอย่างไรได้บ้าง

1. ประเมินความต้องการของแต่ละคน เริ่มต้นจากการทำ assessment หรือแบบทดสอบก่อนว่าแต่ละคนต้องการอะไร มีสกิลอะไร เพราะแต่ละคนมีไม่เหมือนกัน
2. Key ที่สำคัญคือ การให้เค้ามาทำงานร่วมกัน สร้าง Agile Mindset ผ่านการทำ Project และฝึกการทำงานร่วมกันให้คนที่ไม่ได้สนิทกันมาทำด้วยกัน เค้าจะได้ เข้าอกเข้าใจ (Empathize) กันมากขึ้น ผลลัพธ์ที่ได้ก็จะช่วยเรื่อง Cross Collaboration หรือการทำงานร่วมกันข้ามทีมได้มากขึ้น
3. ต้องให้เค้าได้ทำจริง ไม่ว่าจะการบ้านหรือเวิร์กชอป มีแบบทดสอบให้ฝึกลงมือทำ ให้คุ้นเคยกับข้อมูลจริง
4. ให้เค้าได้ลองคิดแบบ End-to-end project ได้เริ่มตั้งแต่การหาโจทย์ทางธุรกิจ ไปจนถึงลงมือทำ และมานำเสนอจริง