ออกแบบ UX/UI ให้ดีขึ้นง่ายๆ ด้วยหลักการ Mental Model

Mental Model คืออะไร?

มนุษย์เราจะจดจำการใช้งานสิ่งของแต่ละอย่าง จากรูปลักษณ์หน้าตา และประสบการณ์ที่เคยใช้หรือเคยเห็นมาก่อนหน้า

ดังนั้นเมื่อเจอสิ่งของที่รูปร่างลักษณะคล้ายกัน เราก็มักจะตีความโดยอัตโนมัติว่า มันคงใช้งานเหมือนกับสิ่งที่เราเคยเห็นหรือเคยใช้มาก่อน ซึ่งประสบการณ์ที่เราคุ้นเคยก็อาจจะเป็นประสบการณ์ระยะสั้น หรือประสบการณ์ระยะยาวก็ได้เช่นกัน

ยกตัวอย่างประสบการณ์ระยะสั้น

ช่วงที่โควิดระบาดร้านค้าส่วนใหญ่จะวางขวดเจลล้างมือไว้ที่เคาท์เตอร์ เพื่อให้ลูกค้าทำความสะอาด คนก็จะคิดว่า “ถ้ามีขวดปั้มวางตรงเคาท์เตอร์ก็จะต้องเป็นเจลล้างมือ”
พอเราไปใช้บริการร้านที่วางขวด Syrup หน้าเคาท์เตอร์ ก็อาจจะเข้าใจว่า เป็นเจลล้างมือได้

หรือตัวอย่างประสบการณ์ระยะยาว

ถ้าใครเกิดทันสมัยที่ใช้แผ่นดิสก์ก็จะรู้ว่า “คำสั่ง Save จะใช้ icon แผ่นดิสก์”
สำหรับเด็กรุ่นใหม่ที่เกิดไม่ทันแผ่นดิสก์ก็จะเข้าใจว่า “icon แผ่นดิสก์ คือตู้กดน้ำ” เพราะเคยเห็นตู้กดน้ำมีรูปร่างลักษณะคล้ายกับ icon แผ่นดิสก์

 

---

จะรู้ได้ไงว่า Mental Model ของ User จะตรงกับที่เราออกแบบ Digital Product?

1. ทำ Usability Testing

เพื่อยึดตามสิ่งที่ผู้ใช้คิดให้ทดสอบกับผู้ใช้โดยตรง “ถ้าจะทำ Action สักอย่าง เขาจะทำยังไง หรือใช้งานยังไง จากที่เคยใช้งานมา”

 

2. ทำ Card Sorting

ให้ผู้ใช้จัดกลุ่มข้อมูลตามความคิดของผู้ใช้ เช่นในตัวอย่าง เราอาจจะคิดว่าหมูกรอบเป็นกับข้าว แต่ผู้ใช้เคยทานหมูกรอบเป็นอาหารทานเล่น ผู้ใช้ก็จะคิดว่าหมูกรอบคือ อาหารทานเล่น

---

แล้วเราจะลดความ Mismatch ระหว่าง Mental Model ของ User กับ Product เราได้ยังไง!?

1. ปรับ Design ให้ตรงกับสิ่งที่ User คิด

2. มี Instructions หรือ Tutorials ช่วยแนะนำในการใช้งาน (โดยเฉพาะครั้งแรกที่ใช้งาน)

3. ค่อยๆ ปรับ Feature ใหม่ทีละนิด หรือ มีตัวเลือกให้ User เลือกได้

---

ทั้งหมดนี้ก็เป็นเทคนิคการออกแบบ UX/UI ให้ดีขึ้นได้ โดยเข้าใจ Mental Model ซึ่งเป็นเพียงเนื้อหาส่วนหนึ่งในวิธีการทำ UX/UI เท่านั้น สำหรับใครที่ต้องการเรียนแบบครบหมดทุกด้าน UX/UI ตอนนี้ Skooldio เปิดรับสมัคร UX UI Design Bootcamp รุ่นแรก ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่